یادآوری:
در باره ی ترجمه اشعارلکی به فارسی:
با درود فراوان، در اینجا، یادآوری این نکته را ضروری می دانم که ترجمه ی سروده های لکی به فارسی هر گز گویای راستین مفهوم، اصالت، ظرافت و زیبایی های این سروده ها نبوده و تنها می توان از ترجمه ی واژه به واژه ی آن – آنهم با نارسایی هایی که به ناچار در آن وجود دارد - یاد کرد، چرا که معنا و مفهوم بسیاری از واژه گان در زبان لکی را تنها میتوان با همان واژه گان لکی بیان و یا دریافت کرد و بس و به هر اندازه توضیح و شرح واژگان بازهم مشکل مرتفع نخواهد شد. علت این امر هم آن است که برخی از این واژه ها معادل فارسی نداشته و از سوی دیگر هژمونی خاص زیان و قواعد دستور و زبانی آن را نمی توان در ترجمه فارسی با همان ساختار محتوایی و ظرافتهای خاصی که در هر زبانی وجود دارد، بیان نمود و انتقال داد. از این بابت با پوزش از خوانندگان گرامی غیر لک، لر و کردزبان، ناچار به همین مقدار بسنده می نماییم. امید که بدین وسیله توانسته باشیم کمکی در درک و دریافت آن به خوانندگان گرامی کرده باشیم.
(لک امیر)
ئازا
ئازا چه بیکه م چویت بیلاوینیم= آزاده (جسور و بی باک) چه کنم چگونه بستایم تورا؟
شیر ژه ن دیلاوه ر دودمان باوانم = شیر زن دلاور ایل و تبارم
ئازا تو مه ردین وه مه ردی قه سه م= آزاده تو مرد هستی سوگند به مردانگی.
دویریت داسی ئاگر ئه ر جه سه م = دوری تو آتش بر جانم افکنده است
هه ر وه خته شیت بووم وینه ی ئودالان = نزدیک است دیوانه شوم مانند درویشان حیران و سرگشته
چوی لیوه بینم روی ئه ر بیاوان = مانند دیوانه روی سوی بیابان بگذارم.
شووی شیرین سا ئاتینی خاوم = شبی شیرین آسا به خوابم آمدی
چوی که موته ر کوهی ی نیشتیه ئه ر سه راوم = مانند کبوتر وحشی بر سراب دلم فرود آمدی
هه ره چه م ته نگه هام دیل هام نه فه س = نفسم به تنگنا افتاده است، هام دل و هام نفسم
وه رکه کورپه که م ئاسیر وه قه فه س = بره ی کوچولو و اسیر در قفس من
شه رت بو گیان مالم گیشت و فیدات که م = عهد باشد که جان و مالم را فدایت کنم
ئه را رهاییت گیانمه ر که ف ده س نه م = برای آزادی تو جانم را کف دستم بگذارم
ئیگیل وه شیووی تیر ویژم زاهیر که م = این بار به شیوه ی دیگر خودم را بنمایانم
ئه را خاتیر تو دونیا ئاگیر ده م= برای خاطر تو دنیا را به آتش بکشم
ئای دار دونیا کول دیل بیکه نیم= از همه ی درخت زندگی دل بر کنم
بومه که سی تیر سازی تیر بیژه نیم= کس دیگری بشوم و نوای دیگری را ساز کنم
عه هد بو دوما تو ته رک شاعیری که م= عهد می بندم بعد از تو شاعری را ترک گویم
ته رک و توبه کول مه ردیم داری که م = ترک و توبه ی همه ی مردم داری را بکنم
قیله م بیشکینیم ده فته ر ئاگر ده م = قلمم را بشکنم و دفترم را آتش بزنم
وژمه ی زویخ قیلم کاقه ز چاکیر که م = خودم را از رنج قلم وکاغذ آزاد و رها سازم
سیمای په ری سای ویژیم مه خدوش که م = سیمای پری گونه ی خویش را مخدوش نمایم
کیتاو و ده فته ر کول فیراموش که م = کتاب و دفتر ره همگی از یاد ببرم.
شیوه ناکه سی بیگیرمی خیال = راه و رسم نامردمی را پیشه ی خود سازم
مینا بیشکینیم هه ر چوی نه رو دال = زیبایی ها را نابود کنم چون دیو دیوانه
چوی بیرا کوشیا یاخی گه ری که م = چون برادر به قتل رسیده یاغی شوم
ئاسی دونیا بوم ئوسیان گه ری که م = عاصی دنیا شوم و عصیانگری را پیشه ی خود کنم
دیل دیده م ئای روی حه قیقه ت کور بیکه م= دل و دیده ام را بر همه ی حقایق ببندم
مینیژ یه و دوما زولم و زور بیکه م= من هم از این پس ظلم و زور را پیشه ی خود کنم
دی دیل ئای ئادب و تربیت بیکه نم= دیگر از ادب و تربیت دل بر کنم
ساز بی ته ربیتی ئه ر ویلات بیژه نم= نغمه ی بی ادبی را بر دنیا ساز کنم.
له باس فیرشتیه ی ئای ووه ر بیکه نیم= لباس فرشته گان را از تن خود بیرون کنم
خه رقه دیوو بیپوشیم ساز دیوو بیژه نیم = خرقه ی دیو بر تن کنم و نوای دیو را ساز نمایم
ئای ده س ئای کول زولمه یه خه ویژ جیر ده م= ا زدست این همه ظلم یقه ی خود را پاره کنم
هه ر هویچ مه ی ده س نای ویژیم ئاگیر ده م= هیچ که از دستم ساخته نباشد، خودم را به آتش بکشم.
شه رت بو دوما تو بی ده نگ نه نیشیم = شرط کردم بعد از تو خاموش ننشینم
هاوار بی که سیت ئار ویلات بیکیشیم= فریاد بی کسی تو را بر همه ی ولایات جار بزنم
ره سم مه ردم داری ئای بین حاشا که م = رسم مردم داری را از اساس منکر گردم.
گه ن کاری گه نه ل وه دونیا ئایفشا که م= زشت کاری زشتکاران را در دنیا افشا نمایم.
تا خوبی فیدا گه نه کاری بو = تو خوبی قربانی زشتی گردد.
وه ئای میلک بی سووه گه ن دیاری بو= در این سرزمین بی صاحب زشتی نمایان گردد (زشتی رسم شود)
ده رد و ره نجیت کول وه کول بیکیشیم = همه ی درد و رنجت را به گرده بکشم (به جان بخرم)
ویلات ئار ویلات کول جار بیکیشیم = منطقه به منطقه آن را جار بزنم.
ئهد بو دوما تو بی ده نگ نه نیشیم = عهد کردم بعد از تو خاموش ننشینم.
ته ناف دار ویژم و کول بیکیشم = طناب دار خودم را بر دوش بکشم.
یا ووه ئای ریه خویناوه م بیرشی = یا در این راه خونم ریخته شود.
یا که چوی حلاج والی یم بیکوشی = یا مانند حلاج حاکم بر دارم بزند
ویژم ئای تیری دونیا راها که م = خودم را از قید و بند دنیا رها نمایم
هه ر هاوار بیکه م زولم برملا که م = همه اش فریاد بزنم و ظلم را برملا کنم
قه تل ئامی بیکه م شیتان شه رم بایتی = قتل عامی راه بیاندازم که شیطان از آن شرم کند.
تا خه لکان بوشین له که میر چایتی = تا خلق ها از خود بپرسند لک امیر را چه شده است؟!
کوریش
ریه ل کول گول ریزان بیکه ن بوی خوش یاره مای= راهها را همه گلریزان کنید بوی خوش یار می آید
ساز و ته میره بیژه نین کوریش خوش گوفتاره مای = ساز و تنبور بنوازید کورش خوش گفتار می آید.
خوشی وه هیزاره مای گه نیم و خه رواره مای = خوشی هزار هزار می آید، گندم خروار خروار
چوپی و چوگان بیکه ن باوه ی گیدا و ژاره مای= رقص و چوگان بازی کنید پدر فقیر و ندارها می آید.
ماشته و سیتره بیوشین یار نیک ره فتاره مای = (ماشته و ستره = لباسهای ایرانیان قدیم). بر تن کنید یار نیک رفتار می آید.
سه رد سولی زیمسان ته مام بو ئتر وواهاره مای = سوز و سرمای زمستان تمام شد بوی عطر بهاران می آید.
زمگه و کولا ئاراسته که ن ره فیق پار و پیرار مای = کپر و چرداخهایتان را بیاراید رفیق قدیمی می آید
یاری له قام ئاسب میرواری فیرشته ی بالداره مای = یار لگام اسب مروارید، فرشتهی بالار می آید
دنگ به زم سوار سواره مای ئه سوار کیلاو لاره مای = نوای بزم سوارکاری به گوش می رسد، آن سوار کج کلاه می آید.
ئای ئاوای ساز نوروز خان نه وای هی یار هی یاره مای = از آهنگ ساز نوروخان نوای ای یار ای یار به گوش می رسد
ته راره ل قور ویژ بیکه نین پادیشای ئیاره مای = طراران قبر خود را آماده کنند، پادشاه عیار می آید
زاهاک ماردوشه مه چو فیریدون گاو سواره مای = ضحاک ماردوش می رود، فریدون گاو سوار می آید
جار چی جاره مه کیشی ئای ئاسمان ده نگ جاره مای = جارچی جار می زند، از آسمان صدای جار به گوش می رسد.
خوین زالیم ریه مه گری چه که شمشیر مازیاره مای = خون ظالم جاری می شود، چکاک چک شمشیر مازیار به گوش می رسد.
په هلوانه ل ئیران جه مین ریمه گورز کویاره مای = پهلوانان ایران آماده اند آهنگ گرز کوهیار به گوش می رسد.
ئه را نیجات جووانه ل کاوه ئه لمداره مای = برای نجات جوانان کاوه ی بیرق به دست می آید.
و ئای سه ر زه مین نیفرین کیرده قیره قلا و ساره مای = دراین سرزمین نفرین شده قار قار کلاغ شوم و سار به گوش می رسد.
زوزه گورگ و شوغاله مای وه قه روا مه کاره مای = گرگها و شغالها زوزه می کشند، روباه وق می زند
خه وه ر ئاژ گول بلبل نیه کول جای هویژه ماره مای = خبری از گل و بلبل نیست همه جا مارها در جولانند.
وه هه ر ری کرا مه چین پارس سه گه ل هاره مای = از هر راهی که می روی پارس سگهای هار به گوش می رسد.
وه هه ر جای ریه مه کین بو چیرک و مورداره مای= از راهی که می روی بو چیرک و مردار به مشام می رسد
دیل په رنده ئاوه ماو ده نگ هوشه هوش ماره مای = دل پرنده می لرزد صدای وحشناک مار به گوش می رسد.
وه ئای ئیران ویران بیه زوزه گورگ و که فتاره مای = در این ایران ویران شده زوزه گرگ و کفتار به گوش می رسد.
ئای ته نگ دیل ئای سه رزه مینه ده نگ هاوار هاواره مای = از عمق درون این سرزمین ناله فغان و فریاد به گوش می رسد.
ته نگ تورشی زیمیسان چیه فه سل نو واهاره مای = سختی و مصیبت زمستان تمام می شود، فصل بهاران فرا م یرسد.
دور حوشکه سالیه ته مام باخ و بوسان پیر باره مای = سالهای خشک سالی به پایان رسیده، باغ و بوستانها پر بار می شوند.
ئومر ته ریکه شوول که مه خوره می وه روژگاره مای = عمر شبهای تاریک کوتاه است خرمی به روزگار باز می گردد.
مه ردوم شوکیر یه زدان بیکه ن زه رتشت راستگوفتاره مای = مردم شکر یزدانکنید زرتشت راست گفتار خواهد آمد.
ناکه س و نایانه مه چین ئه دانای هوشیاره مای = ناکس و نادان می رود و آن دانای هوشیار می آید.
خه م خوسه کول تمامه ماو خوشی وه بسیاره مای = غم و غصه ها تمام می شود خوشی و خرمی فراوان سر می رسد.
زالیم سه رنیگونه ماو ساحیب ئه دل پایداره مای = ظالم سرنگون می شود و برپادارنده ی عدل حقیقی خواهد آمد.
ویژیم وه چه م ویژیم دیمه قه سه م و ئای حور نازاره مای = خودم با دیدگان خودم دیده ام سوگند به خورشید تابان که خواهد آمد.
زیمی سانه هی زیمی سانه هی
زیمی سانه هی زیمی سانه هی = به این زمستان بنگر به این زمستان بنگر
زیمسان سه رد و سیر و بی سامانه هی = زمستان سرد و پر سوز و بی مروت را بنگر
ساله ل بی حاسیل و یه خ به نانه هی = سالهای بی حاصل و یخبندان را بنگر
شه رم ساری فه سله ل واهارانه هی = شرمساری فصلهای بهاران را بنگر
سه ردی ساییقه ی هه ر شووانه هی = سرما و صاعقه ی هر شبانه اش را بنگر
ئاسمان ته م و تار بی وارانه هی = آسمان تم و تار و بی باران را بنگر
زنئی بی بیره که ت چوی خه زانه هی = زندگی بی برکت و خزان زده را بنگر
خه زان پی خه زان به رگ ریزانه هی = خزان از پی خزان و برگ ریزان را بنگر
حه کیم پیره ستار کول نایانه هی = حکیم و پرستاران نادان را بنگر
به د به ختی خه لکان بی تاوانه هی = بدبختی خلق های بی تقصیر را بنگر
قه رن خه فت خواری جووانانه هی = قرن خفت و خواری جوانان را بنگر
موبتلا و ده رد بی ده رمانه هی = مبتلا شدگان به دردهای بی درمان را بنگر
گیفت لیفت دورو چوی سنانه هی = صحبت و محبت های مانند خنجر (بر قلب انسان) را بنگر
خه م خوسه روژگار بی پایانه هی = غم و غصه های روزگار بی پایان را بنگر
زولم و زور و جور هیزارانه هی = ظلم و زور و جبر هزاران هزار را بنگر
خه لکان لاره کیش ناکسانه هی = خلق های تحقیر شده از سوی ناکسان را بنگر
زیمی سانه هی زیمی سانه هی = به این زمستان بنگر به این زمستان بنگر
زیمسان سه رد و سیر و بی سامانه هی = زمستان سرد و پر سوز و بی مروت را بنگر
پیره ل سالحورده ی کول ناکامه هی = پیرمردان و پیر زنان سالخوردگان همگی شکست خورده را بنگر
سه رانه پیری چوی سه ر سامه هی = که در اوان پیری به مرز دیوانگی رسیده اند
جوونه ل ناشی که تی ئای دامه هی = جوانهای بی تجربه و گرفتار در دام را بنگر
گیژ و ئاواره و ته ن پیر زامه هی = گیج و آواره هایی با تنهای زخمی را بنگر
گیرفتار تیلسیم ده د و دامه هی = که گویی در طلسم دیو وددان گرفتار آمده اند را بنگر
ئاسیران و به ند بی فه رجامه هی = این اسیران در بندهای بی پایان را بنگر
ئه لیل ناتوان چوی موم رامه هی = علیلان ناتوانی که چون موم رام شده اند را بنگر
هه مته زار سه ف مه رگ ناهه نگامه هی = که به انتظار مرگ صف کشیده اند را بنگر
دیته ل تامارزورو جیفت و جامه هی = دختران آرزومند همسر و شیرینی زندگی پر شور و نشاط را بنگر
ژینه ل دیل شکیا و بی گیل گامه هی = زنان دلشکسته و منزوی در گوشه ی خانه را بنگر
بیزانه ل زه نجیر قولف و دامه هی = دانایان اسیر در قل و زنجیر و زندان را بنگر
بیوه شه ل خه مین ده م له قامه هی = شعرای غمگین و مهر سکوت بر دهان را بنگر
ناکه س و مه دار خیال خامه هی = ناکسان را بنگر که تکیه بر افکار خام خود داده اند .
حه رامیه ل سه ر خوش نان حرامه هی = حرامیانی راکه به نان حرامشان دلخوش کرده اند بنگر
زیمی سانه هی زیمی سانه هی = به این زمستان بنگر به این زمستان بنگر
زیمسان سه رد و سیر و بی سامانه هی = زمستان سرد و پر سوز و بی مروت را بنگر
جوونه ل لیوه و بی قیراره هی = جوانان دیوانه آسا و بی قرار را بنگر
موعتاد وه سه د جور ژه ر ماره هی = معتادان به صد نوع زهر مار را بنگر
خوسه و زویخ و ده رد و خه رواره هی = غصه و رنج و دردهای خروار خروار را بنگر
مه رگ و ناخوشی وه هیزاره هی = مرگ و بیماری های فراوان تا حد هزار را بنگر.
خه لک بی به ش بیرات و تار و ماره هی = خلق بی سهم و حق پایمال شده و از همه جا رانده شده را بنگر
ئارزیش گیان ئایم بی میقداره هی = ارزش فرو ریخته ی جان و کرامت آدمیت را بنگر
زینئی تیفه روی نیکبه ت باره هی = زندگی تفو شده و نکبت بار را بنگر
عوموم خه لایق گیشت خه م باره هی = عموم خلایق همگی غصه بار را بنگر
نانه جیم مالدار چوی سه گ هاره هی = نانجیب زراندوز و ثروتمند را که چون سگ هار شده است، بنگر
بی شه رم و حی یا و زیشت ره فتاره هی = بنگر که چقدر بی شرم وحیا و زشت رفتار است
زه حمه ت کار و ره نج کول بی باره هی = بنگر که زحمت و کار و تلاش و رنج دیگر سودی ندارد
مه ردوم چاره سیه و بیدیکاره هی = مردم با سرنوشت سیاه و شوم و بدهکار را بنگر
به رد ئه ر بان به رد بی شوماره هی = بد بیاری از پی بدبیاری بیشمار را بنگر.
ئاینسان بی حورمه ت و خه ف و خاره هی =انسان هتک حرمت و تحقیر شده را بنگر
خه لک ویسینی و گیدا و ژاره هی = خلق گرسنه و ندار و بیچاره را بنگر
مه نگ و خاو زه ده و ناهوشیاره هی = چون خوابزده منگ و بی حس و هوش شده اند را بنگر.
زیمی سانه هی زیمی سانه هی = به این زمستان بنگر به این زمستان بنگر
زیمسان سه رد و سیر و بی سامانه هی = زمستان سرد و پر سوز و بی مروت را بنگر
ده نگ که ره ل مه لول و فیره دیل ته نگه هی = آواز خوانهای ملول و خیلی دلتنگ را بنگر
هاوار و ناله ی ده ف و چه نگ هی = ناله و فریاد دف و چنگ را بنگر (گوش کن)
ئاوای موسیقاو و شین و ده نگ هی = نوای موسیقی و شیون و غوغا را بنگر
ریمه ی که له باد غه م ئاهنگه هی = ناله ی کله باد (باد بهاران) غماهنگ را بنگر
سه لاخه ل بی ره حم دیل ژه سه نگه هی = سلاخان بی رحم را که دلهایشان از سنگ است بنگر.
قه ناریه ل تیژ بال شه هید جه نگه هی = قناریان بال قیچی شده و شهید جنگ را بنگر
کورپه ل مه عسوم شوخ و شه نگ هی = نوزادان بی گناه و خندان و بی خبر از مصایب را بنگر
چوی تویله ماران تویش خه دنگه هی = که چون نوزادان مار دچار دشمن شده اند
نوجووانه ل ناشی مه سلول به نگ هی = نوجوانان بی تجربه مسلول افیون را بنگر
شیووه ن رنجه رو و بی ده نگه هی = شیون و گریه و زاری در سکوت را بنگر
زام حورده ی تیر ریا و ره نگه هی = زخم خوردگان تیر نیرنگ و ریا را بنگر
له ش ئار بان له ش چوی روژ جه نگه هی = جنازه های تلنبار گشته که گویی کشته شدگان جنگ اند را بنگر
زینئی سه ردا بی و بی شیرنگه هی = زندگی به سردی و بی فروغی گرائیده و بی شور و نشاط را بنگر
شین و ویووه رو خه لک وه تنگه هی = شیون و ناله و زاری خلق به تنگ آمده را بنگر
یه له ل ته ک تنیا چوی نیه هنگه هی = یلان بیکس و تنها چون نهنگان دریا را بنگر
میرام روژگار کول نیره نگه هی = مرام روزگار که همه اش نیرنگ شده است را بنگر
زیمی سانه هی زیمی سانه هی = به این زمستان بنگر به این زمستان بنگر
زیمسان سه رد و سیر و بی سامانه هی = زمستان سرد و پر سوز و بی مروت را بنگر
حوور که م ره مه ق بی تاوو سوزه هی = خورشید بی رمق که دیگر گرمابخشی ندارد را بنگر
شاواری بی بین گیانان سوزه هی = شبهای طولانی و کشدار و جانگداز را بنگر
سه رداره ل سه نگین و پیلکیا توزه هی = سردران بزرگ و گرانقدر و در خاک غلتیده را بنگر
چوی شه مع ده م بیان نیمه سوزه هی = چون شمع سحرگاهان چیزی به پایان سوختنشان نمانده را بنگر
سه ر زه مین گه رجیه ته پ و توزه هی = سرزمین بی برکت و غرقه ی گرد و غبار را بنگر
روژگار خه رده جال بین جه ر سوزه هی = روزگار بی قاعده و قانون و جگر سوز را بنگر
بیزانه ل گیران دیل پیر سوزه هی = دانایان گرانقدر دل لبریز از درد را بنگر
چوی خارج ویله د دویر ئاژ هوزه هی = که چون تبعید شدگان از جامعه پرت شده اند را بنگر
ئافیرته ل ره نگین ئاهو پوزه هی = دختران زیبا و آهو مانند را بنگر
بی که س بی دیره تان سیه روزه هی = بی یار و یاور با سرنوشت های شوم و سیاه را بنگر
یه له و سه ر گه ردان شوو و روزه هی = سرگردانان و بی پناهان در طول شبانه روز را بنگر
گیرفتار گورگه ل کینه توزه هی = گرفتاران در چنگال گرگان درنده و پر حسد و کینه را بنگر
تیفله ل بی پناه و بی دیلسوزه هی = کودکان بی پناه که هیچکس دلسوزی ندارند را بنگر
زوخال چال زوخال نیمه سوزه هی = ذغالان نیمه سوخته در کوره ی آتش را بنگر
میر میشت نوکیسه ل جه نگ ئافروزه هی = شاخ و سینه و عربده کشیدنهای تازه به دوران رسیده ها را بنگر
قوز نیامی ناهات وه بان قوزه هی = شور بختی از پی شوربختی را بنگر
زیمی سانه هی زیمی سانه هی = به این زمستان بنگر به این زمستان بنگر
زیمسان سه رد و سیر و بی سامانه هی = زمستان سرد و پر سوز و بی مروت را بنگر
باوه و دال په که ر ئاخیر شه ره هی = پدران مادران نگران و آخر زندگی به رنج و فلاکت گرفتار آمده را بنگر.
ناحومید ئاژ ئاولادی ره نج بی ووه ره هی = نا امید از فرزندان و رنج و زحمات به هدر رفتگان را بنگر
خووه ل دیل شکیا و زاری که ره هی = خواهران دلشکسته را که دائم گریانند بنگر
پا وه دوو تیلاق ده ر وه ده ره هی = در ورطه ی طلاق و جدایی و اخراج از زندگی و سرگردان را بنگر
چوی جیفت گوم که رده چه م وه ده ره هی = مانند جفت گم کرده ها، مدام چشم به راه هستند را بنگر
وه شور جوانی بی هه مسه ره هی = این در عنفوان شور و شوق جوانی بی یار و همسر افتادگان را بنگر
خه لک گیرفتار شه ر هه ریه سه ره هی = خلق گرفتار مصیبت و خاک بر سر شده را بنگر
زینئی نیکبه ت بار و پیر ده رد سه ره هی = زندگی نکبت زده و پر از رنج و دردسر را بنگر
قازیه ل قه زاوه ت په رچه شه ره هی = قاضیان قضاوتی که از دل و چهره هایشان شر می بارد را بنگر
داروقه و ئه سه س بی هوکه ره هی = داروغه و پاسبانهایی که جلوداری ندارند را بنگر.
خه فه ت و خاری سه رو سه ره هی = خفت و خواری همه گیر و سراسری را بنگر
دیوان ئه دل و داد بی داوه ره هی = دیوان عدل و داد فاقد داور را بنگر
ئایله ل بی که س کویژ گول په ر په ره هی = کودکان بیکس و بی صاحب و چون گل پر پر شده را بنگر
بوویلکان بازی ده س ئانتره هی = عروسکان بازیچه ی دست انتر زشت را بنگر
بازه ل بال که نیا تور سه رگه ره هی = شهبازان بال قیچی شده که چون لاشخوران پیر شده اند را بنگر
قیلار ناشیرین تاج وه سه ره هی = کلاغهای زشت با تاجهای زیبا بر سر را بنگر
زیمی سانه هی زیمی سانه هی = به این زمستان بنگر به این زمستان بنگر
زیمسان سه رد و سیر و بی سامانه هی = زمستان سرد و پر سوز و بی مروت را بنگر
دالکه = مادر
دالکه تون خودا ئه را مینیت زای = مادر تو را خدا چرا مرا زاییدی؟
ئه را مینیت زای خیر وه ری یت بای = چرا مرا زاییدی خیر به راهت بیاد؟
نوی مانگ ره نج تیفلیم وه کولیت کیشا = نه ماه رنج مرا به گرده (در شکمت) تحمل کردی
تا مین و ئه ی دونیای فانی بیم پیدا = تا من قدم در این فانی نهادم
بابوم نام مین نا ووه له که میر = پدرم اسم مرا گذاشت لکه امیر
جوانی تو چی پیر بین و خاپیر = جوانی تو رفت، پیر و فرتوت گشتی
وه ئه و دیتکه ی ره نگین خاس و خیرامان = آن دختر جوان و خوب و زیبا با آن راه رفتن قشنگ
ره نگ و روی نه مه ن چوی هه رده جاران = رنگ به رخسارش نماند چون گذشته ها (بعد از بدنیا آوردن من)
ئاوسا تیفلی بیم میدام ده م ووه شیر = آن موقع من طفلی بودم که مدام شیر سینه ی تو را به دهان می گرفتم
می شاد و خه ندان تو خه سته و خاپیر = من شاد بودم و لبخن زنان ولی تو پیر و خسته شده بودی
ئای شوو تا سه حه ر وه بال کولیت بیم = از شبانگاه تا سپیده دمان مرا بغل می کردی
مه لول و گیریان روله ی چولیت بیم = من زار می زدم، فرزند عزیز و دلبند تو
پی له بخه ند کورپه ت گیان مه دای ووه گیان = برای لبخند طفلت جانها نثار می کردی
ده نگ لاوه لاوه ت سنگه مه تاوان = آوایی لالایی هایت دل سنگ را آب می کرد
هه ر چی قاواره ی مین گه په موویا = هر قدر قد و قامت من بزرگتر می شد
قه د و قامه ت تو چوی شه م مه سیزیا =قد و قامت و زیبایی تو چون شمع می سوخت و می گداخت
روله ی سه ر ویجاخ ووه شانسیت هاتیو= فرزند یادکار (نماد حفظ و استمرار خانواده) به اقبالت آمده بود
ده سته مه گیرتیم ووه تاتی پاتی = دستم را می گرفتی و پا به پا می بردی
تا وه ختی مینیت ووه ره نج که لین کیرد = تا وقتی مرا با رنج و زحمت بزرگ کردی
هیزار و یه ی گیل ده س ئه دونیایت گیرت هزار و یک بار مردی و زنده شدی
بیمه جووانی مه س و خه رامان = شدم جوانی مست و شاداب و سرحال
شیدا و سه ر مه س قه در که س مه زان = شیدا و سر مست بودم و قدر کسی را نمی دانستم
مین چوی به چگه شیر میدام ووه ته نگ بیم = من چون شیربچگان یک آن آرام و قرار نداشتم
تو دیلواپه س بین مین ووه پی جه نگ بیم = تو دلواپس من بودی و اما من در پی شلوغی و هیاهو
مین ناشی نادان ناپوخته و خام = من بی تجربه و خام و ناشی
تو دوعات یه بی گیروده ی چیل نام = تو دعا می کردی به مصیبتی گرفتار نشوم
وه ختی ئاتمو ویژ نه دا بی نه که س = زمانی به خود آمدم که نه مادرم بود و نه هیچکس دیگر
جووانیم تی بوی ووه پی هه وه س = جوانی از کفم رفته بود به دنبال هوا و هوسها
که تمو یاد دالکه م خانیم خیرامان = به یاد مادرم افتادم آن شیر زن عزیز و گرانمایه .
دام ئار بان سه ر ووه هه ر دو ده سان = با هر دو دستهایم بر سر خود زدم
رو رو پی دالکه ی دیلسوز غه م خاریم = ای داد و فغان از برای مادر غمخوار و دلسوزم
تا سه ر بیکیشیس ووه حال زاریم = بلکه نگاهی به حال و روز زارم بیافکند
به رگ ریزانیمه چوی فه سل خه زان = روزهای خزان زده ام چون فصل پاییزان فرا رسیده است
که تمه سی گیر یه ی گه له خیزان = گرفتار عده ی زیادی فرزند شده ام
گیرفتار بیمه ووه زینده گانی = گرفتار زندگی سختی شده ام
میدای دیله که م که س نیمه زانی = راز درونم را کسی نمی داند
ریشم چه رمیه پیر بیمه چوی زال = موهای صورتم سپید شده و چون زال زر پیر و ناتوان شده ام
دیل واپه س خه مین په ریشان ئاحوال = مدام دلواپسم و غمگین با حال و روزی پریشان
چوار دوریم دیوار ته نیم خه سه وه = انگار پیرامون دیوار کشیده اند، تن و جانم خسته است
چارم ناچاره ریه گه م به سه ووه = هیچ راه چاره ای ندارم، راهها همه بر من بسته شده
که س نیمه پیرسی حال و ئاحوالیم = کسی سراغی از من نمی گیرد و احوال مرا نمی پرسد
ئاولاد رویت و پویت وویم په شو حالیم = فرزندانم لخت و عورند و خودم آشفته احوال
گیرفتار بیمه و جور و جه فا = به بد جور و جفایی گرفتار آمده ام
حاوال پیرس نه یریم قومه ل بی وفا = احوال پرسی ندارم و اقوام همه بی وفایند
ووه بی که س کویژی عومر مه ده م ووه سه ر = با بیکسی و غربت عمرم را به سر می کنم
تویکیم ریزیایه ووینه ی دال گه ر = پرهایم چون لاشخورهای پیر همه ریخته است
په که ر نیشتیمه ده س ووه زیرانی = غمگین نشسته ام و زانوی غم در بغل
هه ر ئاه مه کیشیم پی زینده گانی = مدام آه از سینه بر می کشم از زندگی که بر گذشت.
یارم که ت ئه و وویر
یارم که ت ئه و وویر یارم که ت ئه و وویر = به یاد یار افتادم به یاد یار افتادم
حاشا حالیت بو دیل بهانه گیر = حاشا حالت ای دل بهانه گیر
پیژاره ی یاران دیلم ته نگ که ردن = واگویه ی کردن از یاران دلم را تنگ کرده
خاتره ی دوسان هوش ووه لیم به رده ن = خاطرات دوستان هوش از من ربوده
دیلم خاپیره ووه فه راق یاران = دلم نابود گشته از دوری یاران
میدام په شووم چوی گونه کاران = دائم چون گنهکاران پریشانم
غه م خوراکیمه زینگانیم تاره = خوراکم شده غم و غصه، زندگیم تاریک گشته
شوو و روژ ووه ده رد مه که م پیژاره = شبها و روزها از شدت درد با خودم واگویه می کنم
بیه سه پیژاره م یاد ئاو دیلداره = یاد آن دلداره شده ورد زبانم
دیل ووه جه فای یار میدام بیماره = دلم از جفای یار دایم بیمار است
به به ووه ئه و روژه دوس میهمانم بی = به به به روزهایی که دوست مهمانم بود
خوش و خاتیر جه م یار ئار شانیم بی = خوش و خرم یار در کنارم بود
فه غان هی فه غان دوسان دویر که فته ن = فغان و آه که دوستان همگی دور افتادند
زیندگانیم بیه ن و بار گه رده ن = زندگانی شده بار گردنم
ووه هیجر و دویری یاران سیزیامه = از فراق و دوری یاران دارم می سوزم
چوی شیکار پیر ژه گه ل بیریامه = چوی شکاری پیر از گله جدا افتاده ام
چوی کووانگیگ جامیان دی خاموش بیمه = مانند اجاق جامانده از ایل کوچ کرده دیگر خاموش گشته ام
ئای یاد نازاران فیراموش بیمه = از یاد و خاطره عزیزان فراموش شده ام
که س نیمه پیرسی حال و ئاحووالیم = کسی حال و احوالی از من نمی گیرد
ئاسمان مه گیرو ووه حال زارم= آسمان به حال زارم می گرید
کوچ که ردین یه ک یه ک یاران بی وه فا = کوچ کردن یکی پس از دیگری یاران بی وفا و رفتند
غه ریب مه نیمه بی که س و ته نیا = غریب مانده ام در تنهایی و عزلت و بی کسی
باخیم بی سه مه ر عومر کوتاه چوی گول = باغم بی ثمر و عمرم کوتاه چون عمر گل
تهی ده س و ژار شه رمه نده و خیجیل = فقیر و تهیدست و شرمنده و خجلت زده مانده ام
نه عیش ووه باوان نه سود ئاژ ئاولاد = مه در خانه ی پدری ام عیش و نوشی کردم و نه از فرزندان سودی جستم
ووه ئای دونیا مه نیم بی به ش ب یبیرات = توی این دنیا بی سهم و بی پاداش ماندم
نه دوس نه دوس دار نه که س هاواخواه = نه دوستی دارم و نه دوست داری و نه هواخواهی که خاطرم را بخواد
نه جا نه مه قام نه کیا و بیا = نه ملک و مکنتی و نه مقام و منزلتی و نه بیا و برویی
هه رچی قاپیم ئایشت یه ی سه ر نیشت ئاو جیک = هر چه قاپ انداختم در قمار زندگی همه باخت بود
ره نجیم بی ووه ر بی چوی گاوازولیک = رنج و زحماتم چون (گازولک) حشره ای که به طور غریز همه ی دسترنجش بر باد می رود، بر باد فناد و نیستی رفت
جوانیم تی بی بی سود بی سه مه ر = جوانیم طی شد بی آنکه سود و ثمری از آن بر گرفته باشم
هه نوز نادان بیم پیری ئات ئه و ووه ر = هنوز نادان بودم که دوران پیری و ناتوانی ام سر رسید.
ته ک دام ووه ئاو پیری خیجیل ده رمانده = تکیه به پیری زدم خجلت زده و با درماندگی
ژار و په ریشان ئاژ کول جای رانده = زار و پریشان و از همه جا رانده شده
کافیر ووه هر کی چوی مین بی که س بی = گناهکار هر آن کسی که مانند من بی کس و کار بو
ووه جای عه قل و هوش ووه پی هه وه س بی = به جای عقل و درایت بدنبال هوس رفت
جه فای بی سامان عه قل و هوشیم بیرد = جفای بی رحم و مروت عقل و هوش از من برد
هه ر چی مین کاشتیم زه لیم دیرو کیرد = هر چه را کاشتم (زل = نی) حاصل بی برکت درو کردم
هه ر چی ووه جاره ل هوشه چینیم کیرد = هر چقدر دانه دانه گندمها را با خواری جمع آوری کردم
نام ئاو خه رمانجا گه رته چویچه بیرد = همه ی آن چه را که یکجا جمع کردم گرد باد برد
هه رچی ووه رزیری ناکه سانیم کیرد = هر چقدر کارگری برای دیگران کردم
بی موزد ماواجو ئاوری ویژیم بیرد = بی مزد بی پاداش فقط خودم را خوار و زبون کردم
ووه حه سره ت جیفت فیره ره نج کیشام = د رحسرت جفت رنجها بردم
نه خاتیر گیر بیم نه جیفت نیشت ئاو لام= نه کسی عاشقم شد و نه جفتی نصیبم گشت
ئاخبالیم حوتیو شانسیم ووه خاو بی = اقبالم خسبیده بود و شانم در خواب بود همه ی عمر
ووه حه سره ت لیلی جه رگیم کاواو بی = در حسرت معشوقی قلبم در آتش سوخت
ووه ره نج و عزاو عومریم دا ووه سه ر = با رنج و عذاب عمر به سر کردم
هوشک و خاپیر بیم چوی دار بی سه مه ر = خشک و نابود شدم به سان درخت بی ثمری
ووه خار نیشتمه و پیلاسه به رگیم = با خفت و خواری نشسته ام با لباسهایی ژنده و پاره
ژار و ناته وان چه مه ری مه رگیم = بیمار و از پای افتاده چشم به راه مرگ مانده ام .
